Để mọi người lao động đều có BHXH, đảm bảo an sinh xã hội vững chắc, ngành BHXH Việt Nam đang tăng cường phát triển người tham gia BHXH và khuyến cáo người lao động không nên rút BHXH một lần.

Tuyên truyền, vận động tiểu thương tham gia BHXH tự nguyện tại TP Đà Lạt

• TÌNH TRẠNG NGƯỜI LAO ĐỘNG NHẬN BHXH MỘT LẦN GIA TĂNG

Theo thống kê của BHXH Việt Nam, trong giai đoạn 2014-2019, toàn ngành đã giải quyết cho gần 3,7 triệu người nhận BHXH một lần; bình quân mỗi năm có hơn 600.000 người nhận BHXH một lần, bằng số người tham gia mới trong năm. Số người nhận BHXH một lần so với số người tham gia BHXH bắt buộc chiếm bình quân 4,58% tương đương với tốc độ phát triển đối tượng tham gia BHXH bắt buộc bình quân cả giai đoạn 2014 -2019 là 5,72%. Cứ có 2 người mới tham gia vào BHXH thì có 1 người rời khỏi hệ thống.

Những người nhận BHXH một lần chủ yếu ở độ tuổi từ 20-39 tuổi; trong đó nhiều nhất là từ 25-29 tuổi (chiếm 27,6%). Số người có trên 10 năm đóng BHXH có xu hướng nhận BHXH một lần ngày càng tăng.

Theo các chuyên gia, số người nhận BHXH một lần có xu hướng tăng đang đặt ra thách thức lớn trong việc thực hiện mục tiêu an sinh xã hội. Bởi việc nhận BHXH một lần đồng nghĩa với việc giảm hoặc mất cơ hội được hưởng lương hưu khi về già, ảnh hưởng đến cuộc sống của chính người lao động cũng như với gia đình họ và xã hội. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến tỷ lệ bao phủ tham gia BHXH trong cả nước tăng chậm.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến số người nhận BHXH một lần tăng là do việc thiết kế chính sách BHXH hiện hành còn những rào cản, dẫn tới chưa có khả năng thu hút sự tham gia của người lao động. Quy định điều kiện về thời gian đóng tối thiểu để được hưởng lương hưu dài, dẫn đến giảm nỗ lực tiếp tục tham gia đóng của một bộ phận người lao động; trong khi đó, điều kiện nhận BHXH một lần khá dễ dàng…

Đề cập tới vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, một trong những việc quan trọng hiện nay là phải khẩn trương xây dựng và trình Quốc hội ban hành dự thảo Luật BHXH sửa đổi và Luật Việc làm, để quản lý tốt hơn tình trạng hưởng BHXH một lần. “Hiện nay, chúng ta quy định 20 năm đóng mới được hưởng chế độ hưu trí, trong khi Nghị quyết 28 của Trung ương yêu cầu phải rút ngắn thời gian này lại. Hướng lộ trình đầu tiên có thể xuống 15 năm, thậm chí có thể tiến tới 10 năm” - Chủ tịch Quốc hội chia sẻ.

Đến nay, tình hình người lao động rút BHXH một lần vẫn tăng đặt ra nhiều thách thức cho ngành BHXH trong việc phát triển người tham gia BHXH hướng tới mục tiêu đảm bảo cho mọi người lao động đều có lương hưu khi về già.

• 7 THIỆT THÒI KHI RÚT BHXH MỘT LẦN

Trước hết là việc thiệt về mức thụ hưởng. Số tiền khi nhận BHXH một lần được ít hơn so với số tiền đã đóng BHXH. Cụ thể, một năm, mức đóng BHXH bằng 2,64 tháng lương, trong khi NLĐ chỉ nhận được số tiền tương ứng 1,5 tháng lương cho những năm đóng trước năm 2014 và 2 tháng lương cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.

Thời gian đóng BHXH đã được tính hưởng BHXH một lần thì không được tính vào thời gian làm cơ sở để tính hưởng các chế độ BHXH khác.

Mất cơ hội được hưởng lương hưu hằng tháng khi hết tuổi lao động hoặc nếu đủ điều kiện hưởng thì mức hưởng lương hưu thấp, do bị trừ đi thời gian đóng BHXH đã nhận một lần.

Không có lương hưu hằng tháng, để trang trải cuộc sống khi về già và phải sống phụ thuộc vào con cái hoặc người thân khi không còn khả năng lao động.

Mất cơ hội tham gia BHYT 5 năm liên tục để được hưởng quyền lợi với các dịch vụ y tế kỹ thuật cao và thuốc đắt tiền.

Mất cơ hội được cấp thẻ BHYT miễn phí (với mức hưởng 95% chi phí khám chữa bệnh) trong suốt thời gian hưởng lương hưu để chăm sóc sức khỏe. Thân nhân không được hưởng trợ cấp mai táng và trợ cấp tuất nếu người đã nhận BHXH một lần không may qua đời.

Quyền lợi của người lao động khi hưởng lương hưu

Về lương hưu: Người lao động được hưởng tiền lương hưu hằng tháng. Mức lương hưu không phải là một mức cố định tại thời điểm nghỉ hưu, mà định kỳ được điều chỉnh tăng để đảm bảo giá trị.

Đối với quyền lợi BHYT: Người hưởng lương hưu được cấp thẻ BHYT miễn phí từ khi hưởng lương hưu đến khi chết với quyền lợi hưởng cao (mức hưởng BHYT của người nghỉ hưu là 95%, trong khi mức hưởng BHYT của người tham gia BHYT hộ gia đình là 80%). Trong giai đoạn tuổi già, nguy cơ đối mặt nhiều hơn với ốm đau, bệnh tật nên việc được chia sẻ phần lớn nguồn kinh phí khám, chữa bệnh từ quỹ BHYT sẽ giảm bớt áp lực kinh tế cho gia đình.

Với chế độ tử tuất: Trong thời gian hưởng lương hưu, không may người hưởng lương hưu qua đời thì thân nhân sẽ được hưởng chế độ tử tuất, bao gồm: Trợ cấp mai táng phí bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng mà người hưởng lương hưu chết; trợ cấp tuất hàng tháng (mức trợ cấp bằng 50% hoặc 70% mức lương cơ sở); hoặc trợ cấp tuất một lần.

Như vậy, có thể thấy, người tham gia BHXH khi hưởng lương hưu được hưởng rất nhiều quyền lợi trong quá trình hưởng lương hưu. Và ngay cả khi qua đời, thân nhân của họ cũng được hưởng chế độ tử tuất, trong khi người hưởng BHXH một lần chỉ được hưởng một số tiền cố định duy nhất và ra khỏi hệ thống BHXH, đánh mất đi cơ hội được hưởng an sinh xã hội dài hạn.

(Theo AN NHIÊN/baolamdong.vn)